లెక్కలేసి అడుగు ఈ సిగ్గులేనితనాన్ని…

   హమ్మయ్య, బయోడైవర్సిటీ ఫ్లైఓవర్ ప్రమాదం తాలూకు గొడవ సద్దుమణిగినట్టుగా ఉంది. సీసీ కెమెరాల పుణ్యమా అని, మనమంతా సోషల్ మీడియాలోనూ, టీవీలోనూ యాక్సిడెంట్ జరిగిన దృశ్యాలను, యాక్షన్ సినిమా సన్నివేశాలను చుట్టుకున్నట్టు తనివితీరా మళ్లీమళ్లీ చూసుకున్నాము. ఘనత వహించిన ప్రభుత్వ పెద్దలు, ప్రస్తుతానికి ఫ్లై ఓవర్ ను మూసివేసి తనిఖీలు, దిద్దుబాటు చర్యలు లాంటి కార్యక్రమాల్లో బిజీగా ఉన్నారు. మీడియా మొఘల్ లు, మిగిలిన మగాళ్లు ఎవరికి వాళ్లు జట్లు జట్లుగా విడిపోయి, ఫ్లైఓవర్ లో డిజైన్ లోపం ఉందని కొందరు, కాదు కాదు అతివేగం వల్లే ప్రమాదం జరిగిందని మరికొందరు, జట్లు జట్లు పట్టుకున్నా మొత్తానికి ముడి తేలలేదు. అదిగో ఆ ముడిని తేల్చడానికి కాస్త శాస్త్రీయ కోణంలో జరిపే ప్రయత్నమే ఈ కథనం. అప్పుడెప్పుడో ముత్యాలముగ్గులో రావుగోపాలరావు చెప్పిన పద్ధతిలో ఆలోచిస్తే “..మడిసన్నాక కూసింత ఆలోచన ఉండాలి లేకపోతే మనిషికి గొడ్డుకి తేడా ఏముంది … “

   బయోడైవర్సిటీ ఫ్లైఓవర్ పై ఇప్పటికీ నేను రెండుసార్లు ప్రయాణించాను. మొదటిసారి ప్రయాణించింది, వర్కింగ్ డే అవడంతో దాదాపు చిక్కటి ట్రాఫిక్ లో బంపర్ టు బంపర్ పద్ధతిలో స్పీడు నలభై కిలోమీటర్లకు మించకుండా ప్రయాణం ముగించాను. లిఫ్ట్ పాడైన ఆఫీసుకి మెట్లెక్కి వెళ్ళినట్టుగా అనిపించింది తప్ప, అదో ఫ్లైఓవర్ అని, ప్రాణాంతకమైన మలుపు ఉందని అస్సలు కనిపించలేదు.  రెండవసారి ప్రయాణించింది, శనివారం రోజు; ప్రమాదం జరగడానికి కొన్ని నిమిషాల ముందు.  ట్రాఫిక్ ఏమీ లేకపోవడంతో, దూసుకుపోయిన నేను ప్రమాదపు మలుపు దగ్గర కారు కంట్రోల్ చేయడానికి మామూలు కన్నా ఎక్కువ కష్టపడాల్సి వచ్చింది. అదిగో అప్పుడు పుట్టిన అనుమానపు పురుగు, ప్రమాదం మూలంగా తెగ బలిస్తే, దానిని అంతం చేయడానికి కాస్త స్థిమితంగా  లెక్కలు వేయాల్సి వచ్చింది.

  ఫ్లైఓవర్ మొదలవడానికి ముందు ఉన్న దివ్యశ్రీ ఓరియన్ సెజ్ లో సాఫ్ట్వేర్ సంస్థల వలన గాని, ఇతర హోటల్స్ వలన గాని, ఫ్లైఓవర్ ప్రారంభం వరకు ట్రాఫిక్ కిటకిటలాడుతూనే ఉంటుంది. వర్కింగ్ డేస్ లో అయితే ఫ్లైఓవర్ పైకి వెళ్లే వాహనాల సంఖ్య కూడా ఎక్కువే. వీకెండ్స్, హాలిడేస్ లో మైండ్ స్పేస్ వైపు వెళ్లే వాహనాల సంఖ్య తగ్గిపోతుంది అంటే ఫ్లైఓవర్ పైకి వెళ్లే వాహనాలు చాలా తక్కువ. ఒక్క సారిగా ఖాళీగా ఉన్న ఫ్లైఓవర్ రోడ్డు కనిపించగానే వాహనదారులు అసంకల్పితంగా వేగం పెంచి దూసుకుపోతారు. ఫ్లైఓవర్ ప్రారంభం నుంచి మలుపు వరకు నేరుగా ఉన్న రోడ్డు పొడవు 740 మీటర్లు, ఎత్తు సుమారు 60 అడుగులు. పోలీసువారి లెక్కల ప్రకారం ప్రమాదానికి గురైన కారు ఫ్లైఓవర్ పైకి ప్రవేశించినప్పుడు దాని వేగం 40 కిలోమీటర్లు. ప్రమాదానికి గురయ్యే సమయానికి ఆ కారు వేగం 105 కిలోమీటర్లు. రేస్ కారులా కారును నిర్లక్ష్యంగా నడిపారని కారు నడుపుతున్న వ్యక్తిపై ఆరోపించారు.  అయితే, నిజంగా కార్ కు అంత సామర్థ్యం ఉందో లేదో తెలుసుకోవడానికి 2017 డిసెంబర్ లో, CarDekho (www.cardekho.com) ప్రచురించిన “Top 20 Slowest Cars In 2017” ఫలితాలు ఈ క్రింద పరిశీలించండి.     

Top 20 Slowest Cars on Indian Roads.

   మన రోడ్లపై తిరుగుతున్న కార్ల అసలు సిసలు సామర్ధ్యం ఇదన్న మాట. ప్రమాదానికి గురైన వోక్స్ వాగన్ 12.35 సెకండ్లలో 0 నుంచి వంద కిలోమీటర్లకు చేరుకునే సామర్ధ్యం కలిగి ఉంది. దీన్ని ఆధారంగా తీసుకొని రేట్ ఆఫ్ యాక్సిలరేషన్ లెక్కేస్తే అది 2.25 Mtrs per sec square అవుతుంది. [ Formula  A= ((V-U)/T) ]. 

  ప్రారంభ వేగం గంటకు 40 కిలోమీటర్లు, అంతిమ వేగం గంటకు 105 కిలోమీటర్లు, రేట్ ఆఫ్ యాక్సిలరేషన్ 2.25 Mtrs per sec square అయితే 740 మీటర్లు ప్రయాణించే సరికి (మలుపు వద్దకు చేరేసరికి) ఎంత సమయం పడుతుంది అని లెక్కేస్తే రమారమిగా 8 సెకన్లు అని తేలింది.  ఈ లెక్కలేమీ రాకెట్ సైన్స్ అంత కాంప్లికేటెడ్ విషయం కాదు. ఇంటర్మీడియట్ ఫిజిక్స్ శ్రద్ధగా చదివే ఏ కుర్రాడు అయినా చెప్పగలడు.  

   ఇప్పుడు కొంచెం పిడకల వేట : కారు ఫ్లైఓవర్ ప్రారంభం నుంచి ప్రమాదం జరిగిన మలుపు వరకు చేరుకోవడానికి ఎన్ని సెకండ్ల సమయం పట్టింది అనేది నాకు తెలిసి ఎక్కడా ప్రకటించలేదు. ఊరికే తర్కం కోసం 8 సెకండ్ల కన్నా ఎక్కువ సమయం పట్టింది అనుకుంటే, కారును పూర్తిస్థాయి సామర్ధ్యంతో నడపలేదు అని అర్థం. పోనీ ఎనిమిది సెకండ్ల కన్నా తక్కువ సమయం పట్టింది అనుకుంటే, కారు సామర్ధ్యం కన్నా ఎక్కువ సామర్థ్యంతో నడిపారని అర్థం. ఎక్కువ సామర్థ్యంతో నడిపితే, కారు వేగం గంటకు 105 కిలో మీటర్ల కన్నా ఎక్కువ ఉంటుంది. పోలీస్ వారి రికార్డుల ప్రకారం, నమోదైన వేగం గంటకు 105 కిలోమీటర్లు మాత్రమే అనగా, కారు వేగం అదుపు చేయ బడి మలుపు దగ్గర గంటకు 105 కిలోమీటర్లకు తగ్గించబడింది. దీని అర్థం, కారు డ్రైవర్ నిర్లక్ష్యంగా వ్యవహరించకుండా అదుపు చేయడానికి ప్రయత్నించాడు. ఈ పిడకల వేట ఇంతటితో సమాప్తం.

   దీన్నిబట్టి, ఏ రకంగా చూసినా, ప్రమాదానికి గురైన కారు పూర్తి స్థాయి యాక్సిలరేషన్ సామర్ధ్యంతో ప్రయాణించింది అని అందువల్లే ప్రమాద సమయానికి కారు వేగం గంటకు 105 కిలోమీటర్లుగా నమోదు అయింది అనడంలో సందేహం లేదు. 

   ఇప్పుడు ఈ ఫ్లై ఓవర్ వంపుల కథ చూద్దాం. మొత్తంగా ఉన్నవి రెండు మలుపులు. క్రింది చిత్రంలోచూపినట్టు, మొదటి మలుపు సుమారు 65 డిగ్రీల deflection angle తో, సుమారు 95 మీటర్ల వ్యాసార్థపు Horizontal Curve ఉంది. ఇంకా తేలిగ్గా చెప్పాలంటే, మలుపుల వద్ద deflection angle ఎంత తగ్గితే, ( ఆటోమేటిక్ గా, Horizontal Curve వ్యాసార్థం పెరుగుతుంది ) ప్రయాణం అంత సాఫీగా సాగుతుంది. 

Bio-Diversity Flyover (Satellite View of 1st Turn Horizontal Transition Curve)

Bio-Diversity Flyover ( Camera View of Horizontal Transition View)

   రెండో మలుపు వివరాలు ఈ కింద చూడండి. రెండో మలుపు సుమారు 30 డిగ్రీల deflection angle తో, సుమారు 170 మీటర్ల వ్యాసార్థపు Horizontal Curve తో ఉంది. మొదటి మలుపుతో పోలిస్తే, రెండవ మలుపు deflection angle తక్కువ. సహజంగానే రెండవ మలుపు వద్ద ప్రమాదం జరిగే అవకాశం తక్కువ.

Bio-Diversity Flyover (Satellite view of 2nd Turn Horizontal Transition Curve)

   నిజానికి, ఫ్లైఓవర్ నిర్మించేటప్పుడు పూర్తిగా రోడ్డు మార్గాన్ని అనుసరిస్తూ రెండు మలుపులతో డిజైన్ చేయాల్సింది కాదు. ప్రాథమికమైన రోడ్డు మార్గపు మలుపులకు ఫ్లైఓవర్ మలుపులకు మౌలికమైన తేడాలు ఉన్నాయి. సాధారణమైన రోడ్డు మార్గానికి ఇరువైపులా ఉండే షాపింగ్ వ్యవహారాల వ్యవస్థ వల్ల, వాహనదారుల వేగము నియంత్రించబడుతుంది. ఒకవేళ ప్రమాదం జరిగిన అప్పటికి, రోడ్డు పక్కన ఉండే ఇతర నిర్మాణాల వలన ప్రమాద తీవ్రత తగ్గిపోతుంది. కానీ, ఫ్లైఓవర్ మార్గంలో రోడ్డుకిరువైపులా షాపింగ్ వ్యవహారాల లాంటి వ్యవస్థ ఏది లేకపోవడంతో, వేగ నియంత్రణ జరగదు. ఆ మాటకొస్తే, ఫ్లైఓవర్ నిర్మాణపు ఉద్దేశం కూడా, ట్రాఫిక్ లో చిక్కుకోకుండా త్వరగా ( అంటే వేగంగా అనే కదా! ) గమ్య స్థానానికి చేరుకోవడమే కదా.

   నా ఉద్దేశంలో ఫ్లై ఓవర్ మార్గం క్రింద చిత్రంలో చూపించినట్టుగా బయోడైవర్సిటీ పార్కులోని కాలిబాట గుండా, లేదా కాస్త అటు ఇటుగా Reincofrecd ఫౌండేషన్ కాలమ్స్ ( పిల్లర్లు) ప్లాంట్ చేసుకుని నిర్మించి ఉంటే,

• గంటకు వంద కిలోమీటర్లకు పైగా వేగంతో  ఫ్లైఓవర్ పైన వాహనాలు వెళ్లే అవకాశం ఉండేది.
• ఫ్లైఓవర్ పొడవు ప్రస్తుతం కన్నా తక్కువ ఉండేది. అంటే నిర్మాణం ఖర్చు కూడా తక్కువగా అయ్యేది.
• గచ్చిబౌలి వైపుకు వెళ్లే ఫ్లైఓవర్ కు ఇబ్బంది రాకుండా ఉండేది. మైండ్ స్పేస్ వైపు వెళ్ళే ఫ్లైఓవర్ ఎత్తు కూడా సాధారణ స్థాయిలో 30 నుంచి 35 మీటర్లు ఉండేది. అంటే నిర్మాణం ఖర్చు తగ్గేది. (ప్రస్తుతం ఉన్న ఎత్తు 60 మీటర్లు)

   బయోడైవర్సిటీ పార్కు నిర్వహణ తెలంగాణ ప్రభుత్వ అటవీశాఖ పరిధిలోనిది కాబట్టి, పార్కులో స్థల సేకరణ సమస్య కాదు. పార్కు గుండా ఫ్లై ఓవర్ నిర్మిస్తే, ప్రైవేటు వ్యక్తుల ఆస్తులు (ఆయ్, మీకు బాగా అర్థమైందే) సేకరించాల్సి వస్తుంది అన్న వాదన కూడా సరైన కారణం అని అనిపించలేదు. (నా అంచనా ప్రకారం ప్రైవేటు ఆస్తులు సేకరించే అవసరం ఏమి లేదు). సరే, ఫ్లై ఓవర్ అన్ని మలుపులు తిరగడానికి ఇతర కారణాలేమైనా ఉన్నాయినుకుందాం. అయినప్పటికీ, ఫ్లైఓవర్ పై ప్రమాద రహితంగా మంచి వేగంతో ప్రయాణించడానికి సరైన డిజైన్లు ఉన్నాయి.

   వాహనాలు పంపు మార్గాల గుండా ప్రయాణించే సమయంలో, వాటిపై Centripetal force, Centrifugal force అనే రెండు రకాల బలాలు పనిచేస్తాయి. కాస్త జనరంజకమైన భాషలో చెప్పాలంటే, వాహనం మలుపు తిరిగేటప్పుడు, వాహనాన్ని మలుపు నుంచి బయటికి తోసే శక్తిని centrifugal ఫోర్స్ అయితే, ఈ బలానికి విరుగుడుగా పనిచేస్తు, ఉండే బలం centripetal ఫోర్స్.  వాహనాలు ప్రయాణించేటప్పుడు రోడ్డు ఉపరితలం మరియు వాహన చక్రాల మధ్య ఏర్పడే Centripetal  force, వాహనం జారిపోకుండా రక్షిస్తుంది.  వాహనాలు వేగంగా మలుపు తిరిగేటప్పుడు, రోడ్డుకి వాహనానికి మధ్య contact area తగ్గిపోయి, Centripetal force కూడా తగ్గిపోతుంది. దాంతో Centrifugal force పెరిగి వాహనం అదుపుతప్పి వంపు మార్గం నుంచి బయటకు తోసి వేయబడుతుంది. ఫ్లైఓవర్ ప్రమాదంలో సరిగ్గా ఇదే జరిగి కారు మలుపు నుంచి బయటికి తోసిచేయబడింది.  

Flyover Accident Due to Increased Centrifugal Force Caused by Missing Banked Angle

   ఈ సమస్య నుండి బయట పడటానికి Centripetal force పెంచాలి. అలా పెంచడానికి, రోడ్డు మలుపుల వద్ద నిర్ధారిత కోణంతో లోపలి వైపుకి గట్టు కట్టాలి. ఈ వ్యవహారాన్ని గట్టు కట్టే కోణము లెక్కించడం ( Banked Angle Calculation) అంటారు. అలా గట్టు కడితే, గంటకు 100 కిలోమీటర్ల వేగంతో ప్రయాణించినా ఇలాంటి ప్రమాదం జరగదు.

Banked Angle

    ఈ కోణాలను లెక్కించడం కూడా క్లిష్టమైన సమస్య ఏమీ కాదు. ఇంటర్మీడియట్ చదివే పిల్లలు చేయగలరు.  ఆ లెక్కల జోలికి పోకుండా ఎంత వేగంతో వెళితే, ఎంత కోణంలో గట్టు కట్టాలో కింద గ్రాఫ్ లో చూద్దాం.

Banked Angle to Compensate Centrifugal Force

   పైన ఉన్న గ్రాఫ్ ఆధారంగా చూస్తే, గంటకు 100 కిలోమీటర్ల వేగంతో మలుపు తిరగడానికి, రోడ్డుపై సుమారు 30 డిగ్రీల కోణంతో గట్టు కట్టాలి. అదే గంటకు 70 కిలోమీటర్ల వేగంతో మలుపు తిరగడానికి, 30 డిగ్రీల కోణంతో, 50 కిలోమీటర్ల వేగంతో మలుపు తిరగడానికి 10 డిగ్రీల కోణంతో గట్టు కట్టాలి. అన్ని వాహనాలు ఒకే వేగంతో వెళ్లవు కాబట్టి, 10 నుంచి 30 డిగ్రీలకు పెరుగుతూ ఉండేలా గట్టు నిర్మించాలి. క్రాష్ బ్యారియర్ కూడా, రోడ్డుకి 90 డిగ్రీల కోణంతో కాకుండా, ఉపరితలానికి దాదాపు సమాంతరంగా ఉండేలా నిర్మించాలి. కాస్త అటు ఇటుగా చెప్పాలంటే, ఈ కింది చిత్రంలో మాదిరి రోడ్డు నిర్మించాలి.

Suggested Modification to Bio-Diversity Flyover

   మరి ఇలాంటి అతి మామూలు ఇంటర్మీడియట్ స్థాయి విషయాలను కూడా పట్టించుకోకుండా, ఫ్లైఓవర్ పై ఇలాంటి ప్రమాదకర మలుపు ఉన్నప్పుడు గట్టు కట్టాల్సి ఉంటుంది అని తెలియని అజ్ఞానపు స్థితిలో మన ప్రభుత్వ ఇంజనీర్లు ఉన్నారని అనుకోను. అయినా సరే, సమస్యలేవీ పరిష్కరించకుండా ఫ్లైఓవర్ను ఇంతటి లోపభూయిష్టంగా నిర్మించడం ఖచ్చితంగా డిజైన్ లోపమే,  ప్రభుత్వ అధికారుల నిర్లక్ష్యమే. అనుమానం లేదు. 

   సరే, జరిగిందేదో జరిగిపోయింది. ఈ విధమైన మార్పులు చేయడానికి నిజంగా వీలవుతుందా అన్నది పరిశీలిద్దాం. ఫ్లైఓవర్ మలుపుల వద్ద గట్టు కట్టడం చేయాలంటే, మలుపుల దగ్గర ఉన్న ఫౌండేషన్ కాలమ్స్ ఈ గట్టు తాలూకు అదనపు బరువును భరించేలా ఉండాలి. ప్రస్తుతం ఉన్న ఫౌండేషన్ కాలమ్స్ కు ఆ సామర్థ్యం ఉన్నట్టు అనిపించదు. ఏదేమైనా, ఫ్లైఓవర్ వంపు దగ్గర ఉన్న కాలమ్స్ ను ధృడంగా చేసి, గట్టు కట్టడం అనే పరిష్కారం, స్పీడ్ బ్రేకర్లు పెట్టడం, పెనాల్టీలు విధించడం లాంటి ఇక్ష్వాకుల కాలంనాటి పరిష్కారాల కంటే అత్యుత్తమ, అతి చవకైన,  ప్రపంచ నగరాల స్థాయికి తగిన పరిష్కారం. 

  ఫ్లైఓవర్ పై గంటకు 40 కిలోమీటర్లకు మించకుండా ప్రయాణించాలి అని ప్రకటించారు కదా. కనీసం 40 కిలోమీటర్ల వేగంతో మలుపు తీసుకో గలిగేలా గట్టు కట్టారా లేదా చూద్దాం. గంటకు 40 కిలోమీటర్లు అంటే సుమారు 11 మీటర్లు/సెకను. పైనున్న గ్రాఫ్ పరిశీలిస్తే, కనీసం 5 నుంచి 8 డిగ్రీల కోణంతో గట్టు కట్టాలి అని తెలుస్తుంది. మూడు డిగ్రీల కోణంతో గట్టు కట్టినా సరే, ఆ గట్టు స్థాయి స్పష్టంగా కనిపిస్తుంది. ఇదిగో, ఈ క్రింది ఫోటోలో గట్టు కట్టిన ఆనవాళ్లు మీకేమైనా కనిపిస్తున్నాయా? (గట్టు కట్టి ఉంటే, మలుపు దగ్గర రోడ్డు ఎడమ వైపు, కుడి వైపు కన్నా ఎత్తుగా ఉండేది). 

   “గంటకు 40 కిలోమీటర్లకు మించని వేగంతో ఫ్లైఓవర్ పై ప్రయాణించాలి, అంతకన్నా ఎక్కువ వేగంతో ప్రయాణిస్తే, పెనాల్టీ విధిస్తాం” అని ప్రకటించారు ఘనతవహించిన ట్రాఫిక్ పోలీస్ వారు. అలా ప్రకటించింది, ఫ్లైఓవర్ డిజైన్ వల్ల కాదు. 40 కిలోమీటర్ల వేగంతో ప్రమాదం జరిగే అవకాశం లేదనీ కాదు. సాంకేతికంగా 40 కిలోమీటర్ల లోపు వేగం ఉంటే, మనం కోరుకున్న చోట వాహనం ఆపగలము. అంటే దీనర్థం మీకర్థమైందో లేదో, 40 కిలోమీటర్ల లోపు వేగం ఉంటే బ్రేకులు వేయడం ద్వారా మీరు జరగబోయే  ప్రమాదం నుంచి తప్పించుకోవచ్చు అని చెప్తున్నారు. 

Thinking and Breaking Distance

   మళ్లీ కాసేపు పిడకల వేట. ఫ్లైఓవర్ పై గంటకు 40 కిలోమీటర్ల కన్నా ఎక్కువ వేగంతో ప్రయాణిస్తే, ఫ్లైఓవర్ దిగకుండానే ప్రమాదం జరిగే అవకాశం ఉంది. అప్పుడు ఏకంగా పాడె కట్టేయవచ్చు. 40 కిలోమీటర్ల కన్నా ఎక్కువ వేగంతో ప్రయాణించి అదృష్టం బాగుండి ఏ ప్రమాదం లేకుండా ఫ్లైఓవర్ దిగితే (బతికి వచ్చినందుకు) పెనాల్టీ కట్టాలిట. మరి కేవలం 40 కిలోమీటర్ల వేగంతో మాత్రమే ప్రయాణించే భాగ్యానికి, 70 కోట్లతో నిర్మించిన ఫ్లైఓవర్ ఎందుకు. ఉన్న రోడ్డు ఉపయోగించుకోవచ్చు కదా. దీన్ని Fly-over అనే పేరుతోనే ప్రారంభించారు.  Slow-Over అని పేరు మార్చాలేమో. ఇంకా నయం, ఫ్లైఓవర్ కి రెండు పక్కలా 2,3 అడుగుల ఎత్తుతో పిట్ట గోడ కట్టారు. అది కూడా లేకపోతే, గంటకి ఐదు కిలోమీటర్ల వేగంతో మాత్రమే వెళ్లాలి అని ప్రకటించి చేతులు దులుపుకునే వాళ్లేమో. పిడకల వేట సమాప్తం.

   ఇంకో చిత్రమైన వార్త కనిపించింది నిన్నటి న్యూస్ పేపర్లో . ఈ వార్త లో ఉన్నది డిసిపి గారు కాకపోతే, ఇది అంత ప్రాముఖ్యమైన విషయం అయ్యేది కాదు. అసలు విషయం చిత్తగించండి.

News Clip

   ఒక సంఘటన జరిగినప్పుడు, పోలీసు వారు దాని పూర్వాపరాలు క్షుణ్నంగా విచారించి అందుకు కారకులను, తగిన సాక్ష్యాధారాలతో న్యాయస్థానం ముందు హాజరుపరిచాలి. గౌరవనీయులైన డిసిపి గారు ఏ అంశాల ఆధారంగా, మిలన్ రావును ప్రమాద కారకుడిగా గుర్తించారో నాకు అర్థం కాలేదు. ఉదాహరణకి మీ మానాన మీరు కార్లో వెళ్తున్నారు. వెనకనుంచి వచ్చిన లారీ మీ కారును ఢీకొట్టడంతో, మీరు మీ ముందు నడుస్తున్న బాటసారిని ఢీకొట్టి అతని మరణానికి కారణమయ్యారు. మీకు కూడా తీవ్ర గాయాలయ్యాయి. ఇప్పుడు మీరు ప్రమాద కారకులా, ప్రమాద బాధితులా? ఫ్లైఓవర్ పైన జరిగిన ప్రమాదంలో Faulty Design అనే లారీ కంటికి కనిపించడం లేదు. అంతే తేడా. ప్రమాద సంఘటనను క్షుణ్నంగా విచారిస్తే,  సాధారణ ప్రజలు నమ్ముతున్నట్లుగా, మీడియా చూపిస్తున్నట్లుగా కల్వకుంట్ల కృష్ణ మిలన్ రావు ప్రమాద కారకుడు కాదు, ప్రమాద బాధితుడు అని తెలుస్తుంది.. కాకపోతే ప్రమాదంలో మరణించిన మహిళ కన్నా, ముందు వరుసలో ఉన్న బాధితుడు.   In my opinion,  Mr. Milan Rao was instigated to do the accident in the said manner because of the faulty design of the flyover which is designed and approved by public servant(s) appointed by the state government. The said public servant(s) (drafts man/ design engineer/ design approver or any other public servant who should have stopped such faulty construction and authorising it for public use) seems to have abetted his/their duty thus leading to criminal breach of trust under IPC 409.  

   1973 CPC ప్రకారము, “Prevention of commission of cognizable offences” పోలీసువారి బాధ్యతల్లో ఒకటి.  ప్రమాదాలు జరగకుండా నిరోధించడం, అందుకు తగిన చర్యలు తీసుకోవడం కూడా పోలీసు వారి బాధ్యతే. స్పీడ్ బ్రేకర్లు కట్టడం, పెనాల్టీలు వెయ్యడం లాంటి సత్తె కాలపు ఆలోచనలు ప్రమాదాలను నివారించ లేవు. అందుకు పోలీసు వారు ప్రకటించిన డేటాయే చక్కటి సాక్ష్యం.

Police Data about Flyover

   పోలీసువారి లెక్క ప్రకారం, 6 రోజుల్లో 550 మంది ఓవర్ స్పీడ్తో ప్రయాణిస్తున్నట్టు గుర్తించారు. అంటే సగటున ప్రతి 15 నిమిషాలకు ఒకరు ప్రమాదం జరిగే దిశగా వెళ్తున్నారు అని అర్థం. పెనాల్టీలు ఇస్తున్నప్పటికీ, 6 రోజుల్లో ఒక తీవ్ర ప్రమాదం జరిగింది. ఇలాంటి పరిస్థితిలో, మరింత మెరుగైన నివారణ పద్ధతులు కోసం అన్వేషించాలి. 

  క్షణ క్షణము అభివృద్ధిలో దూసుకుపోతున్న తరంలో, ప్రతి క్షణము పరిగెత్తుతున్న సమాజంలో ఉన్నాము మనం. స్పీడ్ బ్రేకర్లు, పెనాల్టీలు లాంటి పాతకాలపు రొడ్డ కొట్టుడు పరిష్కారాలను పక్కన పెట్టి ప్రతి సమస్య నుంచి కొంత నేర్చుకుందాం. మరోసారి ఇంకెప్పుడూ, ఇంకెక్కడ ఇలాంటి దురదృష్టకరమైన సంఘటన జరగకుండా శాశ్వతంగా నివారించే పరిష్కారం కనిపెట్టాలి. ట్రాఫిక్ పోలీసుల సామర్ధ్యాన్ని పెనాల్టీల కలెక్షన్తో కాకుండా, జీరో ట్రాఫిక్ జామ్, జీరో ఆక్సిడెంట్ అనే అంశాలతో కొలిస్తే తప్ప వినూత్నమైన పరిష్కారాలు రావు.

   మనకి సెంటీమీటర్ల కచ్చితత్వంతో పనిచేసే GPS సిస్టమ్స్ ఉన్నాయి. ఆటోమేటిక్ క్రూయిస్ కంట్రోల్ వాహనాలు కూడా ఉన్నాయి. చెట్టు మీది కాయని, సముద్రంలో ఉప్పుని కలిపితే ఊరగాయ తయారైనట్టే ఉన్న టెక్నాలజీలను మన అవసరాలకు తగ్గట్టుగా మలచుకుంటే చాలు కదా. ప్రతి వాహనం లోనూ GPS ఆధారంగా గరిష్ట వేగాన్ని నియంత్రించే పరికరాన్ని బిగిస్తే, అతివేగం వల్ల జరిగే ప్రమాదాలను దేశవ్యాప్తంగా నివారించొచ్చు. ఒక్క దెబ్బకి రెండు పిట్టలు. ప్రభుత్వానికి కోట్లాది రూపాయల ఆదాయం, ప్రజలకు అతివేగం ప్రమాదాల బెడద లేని రహదారులు. ఈ సంఘటన జరిగిన తరువాత నివారణ దిశగా ఆలోచిస్తే నాకు తోచిన టెక్నాలజీ పరిష్కారం ఇది. ఎవరైనా Mechatronics కుర్రాళ్ళు, స్టార్టప్ స్వాములుగా మరే  ఉద్దేశం ఉంటే నాకు ఒకసారి ping చేయండి.

   ఇప్పటిదాకా సైన్సు, టెక్నాలజీ, సొల్యూషన్లు చూసాం కదా. ఇప్పుడు కాసేపు Law గురించి కూడా మాట్లాడుకుందాం. ఈ విశ్లేషణ అంతా చూసిన తర్వాత, ఈ ప్రమాదం జరగడానికి, ఒకరు మరణించడానికి, మరికొందరు గాయాల పాలవడానికి ప్రధాన కారణం, కొందరు ప్రభుత్వ అధికారుల నిర్లక్ష్యం లేదా అటువంటి ప్రమాదాలు జరగకుండా నివారణ చర్యలు తీసుకోవడంలో ప్రదర్శించిన అలసత్వం. ప్రమాదం జరగడానికి వాహనదారుడు ఎంతవరకు బాధ్యుడో, అటువంటి ప్రమాదం జరిగే అవకాశం ఉందని సాంకేతికంగా తెలిసినా ప్రజలను ప్రమాదం వైపు నెట్టిన అధికారులూ బాధ్యులే. ఆ మాటకొస్తే ఇంకా ఎక్కువ బాధ్యత వహించాలి. ప్రమాద సంఘటనలో కారు బదులు, నిండుగా ఉన్న ఏ స్కూల్ పిల్లల బస్సో, ప్రమాదానికి గురై ఉంటే పరిస్థితి ఊహించడానికి కూడా భయంగా ఉంది. లెక్కలు వేసి మరీ, నిర్లక్ష్యపు  పాళ్ళను లెక్కించి, అసలు బాధ్యులను గుర్తించిన తరువాత కూడా సదరు అధికారులకు సరైన శిక్ష పడేలా చట్టపరంగా ఏమి చేయలేమా అంటే, తప్పకుండా చేయొచ్చు. కానీ పోరాడేదెవరు?

ఈ కేసులో పరిశీలించదగిన సెక్షన్లు

• IPC 119 : (Public servant concealing design to commit offence which it is his duty to prevent. —Whoever, being a public servant, intend­ing to facilitate or knowing it to be likely that he will thereby facilitate the commission of an offence which it is his duty as such public servant to prevent)
• IPC 338 : (Causing grievous hurt by act endangering life or personal safety of others.—Whoever causes grievous hurt to any person by doing any act so rashly or negligently as to endanger human life, or the personal safety of others, shall be punished with impris­onment of either description for a term which may extend to two years, or with fine which may extend to one thousand rupees, or with both)
• IPC 409 : (Criminal breach of trust by public servant, or by banker, merchant or agent.—Whoever, being in any manner entrusted with property, or with any dominion over property in his capacity of a public servant or in the way of his business as a banker, mer­chant, factor, broker, attorney or agent, commits criminal breach of trust in respect of that property, shall be punished with 1[imprisonment for life], or with imprisonment of either descrip­tion for a term which may extend to ten years, and shall also be liable to fine).
• IPC 109 (c) : (Punishment of abetment if the act abetted is committed in consequence and where no express provision is made for its punishment.—Whoever abets any offence shall, if the act abetted is committed in consequence of the abetment, and no express provision is made by this Code for the punishment of such abet­ment, be punished with the punishment provided for the offence. Explanation.—An act or offence is said to be committed in conse­quence of abetment, when it is committed in consequence of the instigation, or in pursuance of the conspiracy, or with the aid which constitutes the abetment. Illustrations)
• IPC 34 : (Acts done by several persons in furtherance of common intention.—When a criminal act is done by several persons in furtherance of the common intention of all, each of such persons is liable for that act in the same manner as if it were done by him alone.) 
• IPC 116 : (Abetment of offence punishable with imprisonment—if offence be not committed.—Whoever abets an offence punishable with imprisonment shall, if that offence be not committed in consequence of the abetment, and no express provision is made by this Code for the punishment of such abetment, be punished with imprisonment of any description provided for that offence for a term which may extend to one-fourth part of the longest term provided for that offence; or with such fine as is provided for that offence, or with both; If abettor or person abetted be a public servant whose duty it is to prevent offence.—and if the abettor or the person abetted is a public servant, whose duty it is to prevent the commission of such offence, the abettor shall be punished with imprisonment of any description provided for that offence, for a term which may extend to one-half of the longest term provided for that offence, or with such fine as is provided for the offence, or with both)

   చివరగా నేను చెప్పాలనుకుంటున్న నాలుగు ముఖ్యమైన ముక్కలు.

1. ఈ విశ్లేషణలో శ్రీ కల్వకుంట్ల కృష్ణ మిలన్ రావు గారిని నేను సమర్థిస్తున్నట్లుగా (Defending) అనిపించడం కేవలం కాకతాళీయం. నాకు వారితో ఏ విధమైన సంబంధం గాని పరిచయం గాని లేదు. జరిగిన సంఘటనను నిష్పాక్షికంగా విశ్లేషించే ప్రయత్నం చేశాను.
   
2. ఫ్లైఓవర్ డిజైన్ ఇంజనీరింగ్ లేదా ఇతర విభాగాల అధికారులను లక్ష్యం చేసుకోవడం కూడా ఈ విశ్లేషణ ఉద్దేశం కాదు అందువల్లే, జరిగిన తప్పును ఏ విధంగా సరి చేయాలి అనేది విశ్లేషించిన తరువాత చట్టం ఏం చెబుతుందో కూడా చెప్పాను.
3. పోలీసువారి విచారణ కూడా తూతూమంత్రంగా సాగకుండా శాస్త్రీయపరమైన లోతుల్లోకి వెళ్లాలని అప్పుడే సమస్యని కూకటివేళ్లతో పెకలించి వేయడం సాధ్యమవుతుందని, ప్రజలకు ప్రభుత్వం పైన మరింత విశ్వాసం పెరుగుతుందని నా నమ్మకం. అందువల్లే పోలీసు వారి విచారణ పద్ధతిలో నాకు తోచిన లోపాలని ఎత్తి చూపాను. పరిష్కారాలను కూడా ప్రకటించాను.
4. నా విశ్లేషణలో లోపాలు ఏవైనా ఉంటే అవి సరి చేసుకోవడానికి సిద్ధంగా ఉన్నాను. అట్టి విషయాలను విజ్ఞులు, అనుభవజ్ఞులు, మేధావులు నా దృష్టికి తీసుకురావాల్సిందిగా కోరుచున్నాను.

అర్థవంతమైన చర్చల ద్వారా, మరింత మెరుగైన పరిష్కారాలను కనుగొనడం సాధ్యమవుతుంది అని నేను నమ్ముతాను. అందువల్ల, ఈ విషయంపై ఏ విధమైన చర్చావేదికలో నైనా పాల్గొనడానికి అయినా నాకు అభ్యంతరం లేదు.

– ప్రసాదం

 

ఇటాలియన్ శంకరాభరణం = Malèna

సృష్టిలోని సమస్త జీవరాశులను స్పందింపజేయగల శక్తి కేవలం రెండింటికే పరిమితం. మొదటిది సంగీతం. రెండవది శృంగారం. సంగీతాన్ని ఆరాధించిన ఓ (వేశ్యగా ముద్రపడిన) యువతి కథ కె. విశ్వనాథ్ గారి శంకరాభరణం అయితే, వేశ్యగా ముద్రపడిన ఓ యువతి అందాన్ని ఆరాధించే కుర్రాడి కథ “Giuseppe Tornatore” తెరకెక్కించిన ఇటాలియన్ చిత్రం Malèna. ప్రపంచవ్యాప్తంగా, భాషా సంస్కృతులకతీతంగా ప్రజల్ని కదిలించే కథలు ఒకేలా వుంటాయి కాబోలు. ఒకే రకం మూసలో ఒదిగిన ఈ చిత్రాల ఒరవడే అందుకు సాక్ష్యం. రెండు చిత్రాల్లోనూ మొదటినుండి చివరివరకూ అంతర్లీనంగా అల్లుకుపోయిన భావన ఒక్కటే, అవధుల్లేని ఆరాధన. రెండు చిత్రాల్ని ఒడిసి నడిపిన అంతఃసూత్రం ఒక్కటే, అద్భుతమైన క్లుప్తత. ఎంతటి గాఢమైన క్లుప్తత అంటే, రెండు చిత్రాల్లోని ప్రధాన పాత్రధారుల మధ్య ఒకే ఒక వాక్యపు సంభాషణ. అంతే!

శంకరశాస్త్రికి తులసికి మధ్య సంభాషణలున్నాయా లేదా అన్న అనుమానం తీర్చుకోవడానికే, ఓ సారి ప్రత్యేకంగా శంకరాభరణం చూసాను. వారిద్దరి మధ్య ఉన్నఒకే ఒక సంభాషణ – “ఏం నీకు వంటచేయడం చేతకాదా? పసి పిల్ల; అది మడిగట్టుకొని వంటచేయలేక అవస్థ పడుతుంటే, చేతనైన వాళ్ళు వెళ్ళి సహాయం చేయొచ్చు కదా. ఆచార వ్యవహరాలు, మనసును క్రమమైన మార్గంలో పెట్టటానికి కాని, మనుషులను కులమనే పేరుతో విడదీయడానికి కాదు, తులసి.”

తెలుగువాడికి, శంకరాభరణం గురించి చెప్పనక్కరలేదు కానీ, నా ఈ విశ్లేషణ కోసం, Malèna చిత్ర కథ కాస్త వివరంగా చెప్పక తప్పదు.

అవి రెండవ ప్రపంచ యుద్దపు రోజులు. సైనికుడైన భర్త యుద్దంలో పాల్గొనడానికి వెళ్ళిపోవడంతో, ఒంటరిగా మిగిలిపోయిన అతని పాతికేళ్ళ పడుచు భార్య Malèna అందంపై యవ్వనపు తొలి గడపలో ఉన్న 12-13 ఏళ్ళ కుర్రాడు Renato ఆరాధన, ఈ చిత్రపు మూలకథ. అప్పుడే యవ్వనం అంకురిస్తున్న Renato లాంటి స్కూలు కుర్రాళ్ళ నుంచీ, కాటికి కాళ్ళు చాపుకున్న ముదుసలి వరకూ మగతనపు ఛాయల్లో ఉన్న ప్రతీ మనసునీ అల్లరి పెట్టగల గొప్ప సౌందర్యరాశి Malèna. భర్త తప్ప మరొకరు ఎరగని అమలిన. ఆమె నేలవైపు చూస్తూ ఊళ్ళో నడుస్తున్నా, ఊళ్ళో నేలపై నిలబడ్డ ప్రతి మగాడి చూపు ఆమె వైపే. ఉరందరి మనసులోనూ ఆమె అందాల కైపే. మరి కాసేపు ఆమె అందాన్ని కనులారా తాగొచ్చన్ని, కలలలోన ఊగొచ్చని, మరోదారిన పరిగెత్తుకొస్తే మరోసారి ఆమెను చూడొచ్చని, ఆమలిన మనస్సు మారొచ్చని, మిడిసిపడే, ఉద్రేకాలు ఎగసిపడే మగాళ్ళ మధ్యలోనుండి తనకేమీ పట్టనట్టు నిశ్శబ్దంగా సాగిపోయే తను. ఊరంతా ఆరాధించే అందం. స్త్రీ సౌందర్యానికి మరో గుర్తింపు తన అందం. దొంగతనంగా అయినా సరే, శిశువులూ పశువులూ చూడాలనుకునేంత అందం. అందం వల్లనే కదూ, ఆమెకు అంత గుర్తింపు. అదేమిటో, Malèna మనసు మాత్రం, ఆమె భర్తపైనే. ప్రపంచం ముందు గుర్తింపు ఇచ్చిన తన సౌందర్యాన్ని, మరెన్నో ఐహిక సుఖాలను ఇవ్వగల సౌందర్యాన్ని, భర్త దగ్గర లాలనని పొందడానికి మార్గంగానే చూస్తుంది.

శంకరాభరణం శంకర శాస్త్రి కూడా అంతే కదా. తన సంగీత యాత్రలో ఏ జమిందారుని లెక్క చేసాడని? ఆయన కదలివస్తుంటే, కదలిక లేక బిగుసుకుపోయిన జనం కళ్ళలోని భక్తినీ, తన గళం పట్ల ఆరాధనని ఎప్పుడు గుర్తుంచుకున్నాడని? అప్పుడెప్పుడో, “Music is divine, Whether it is Western or Indian” అంటూ పాశ్చత్య సంగీతపు పోకడలనూ పుక్కిట పట్టి చూపించాడే. అంతటి గుర్తింపు ఇచ్చిన తనలోని కళను, మరెన్నో ఐహిక సుఖాలను ఇవ్వగల సంగీతాన్నీ, సర్వేశ్వరుడి దగ్గరకు చేరే మార్గంగానే చూసుకున్నాడు.

తులసి అని, ఓ వేశ్య కూతురు; శంకరశాస్త్రి ఎదురుపడే దైర్యం లేక, ఆయన గళామృతాన్ని దొంగతనంగా ఆస్వాదిస్తూ, తనలో అసంకల్పితంగా వెల్లువెత్తిన దేహ స్పందనలను నాట్యంగా పలికించి తృప్తి పడుతుంది. శంకరశాస్త్రి ఎక్కడో, ఎప్పుడో గాలి తరగల్లో వదిలిన గమకాలను, గుర్తుగా తెచ్చుకొని ఎవరూ లేని తనగదిలో ఓ అర్దరాత్రి సంగీత భావ ప్రాప్తిలో ఓలలాడుతుంటే-

ఈ పెద్దలున్నారు చూడండి, ఎప్పుడు వయసులోకి వచ్చే పిల్లల భావాలను అర్థం చేసుకున్నారని. బూజు పట్టిన తమ భావాలను రుద్దడానికి ఎంత బలవంతం చేస్తారని.

Reneto పరిస్థితి వేరుగా ఏమీ లేదు. Malèna అందాన్ని వీలయినంత దగ్గరగా ఆస్వాదించాలని, ఎదుటపడి అడగలేక, ఓ అర్దరాత్రి దొంగతనంగా ఆమె ఇంటిపైకెక్కి కన్నం ద్వారా గమనిస్తూ, అందాన్ని పత్తికాయల్లా విచ్చుకున్న కళ్ళతో అస్వాదిస్తూ, వదలలేక, కదలలేక, కలలా వదలివస్తూ తనతో తెచ్చుకున్న జ్ఞాపకాల తోడుగా బుడి బుడి యవ్వనంలో వడి వడిగా అడుగులతో ఆదమరిచి నిదరోయాడు. ఉదయాన్నే గదిలోకి వచ్చిన Reneto తండ్రి విషయం గ్రహించి చితకబాది కొద్ది రోజులు గదిలో బంధించాడు. ఆ తర్వాత డాక్టరు సలహా మేరకు Reneto కు స్వేఛ్ఛ లభిస్తుంది. ఈ లోగా Malèna భర్త మరణించినట్లు వార్త వస్తుంది. తీవ్రమైన నిరాశలో కూరుకుపోయిన తనని వేశ్యగా ముద్రవేస్తూ ఊళ్ళోని మిగితా స్త్రీలు సూటిపోటి మాటలు మరింత గాయపరుస్తాయి. పైగా తనని వేశ్యగా ఆరోపిస్తూ కేసు పెడతారు. కోర్టులో Malèna తరపున వాదించిన లాయరు, కేసు నెగ్గిన తర్వాత, తనని బలవంతంగా అనుభవించడం Reneto గమనిస్తాడు. తప్పనిసరి పరిస్థితిలోనే Malèna అలా ప్రవర్తించిందని నమ్ముతూ, ఆమె తరపున దేవుని ప్రార్థిస్తాడు. చివరకు యుద్దం ముగిసి, వేరే జీవనాధారము ఏమీ లేక, Malèna తన అందాన్ని అమ్ముకోవడం మొదలెడుతుంది. అయినా సరే, Malèna ముందు Renato బయటపడకుండా, ఆమెను రక్షించడానికి ప్రయత్నిస్తూ వుంటాడు.

ఇక్కడ శంకరభరణం కథలోనూ దాదాపు ఇవే మలుపులు. వేశ్యయైన (?) తులసికి ఆశ్రయం ఇవ్వడంతో శంకరశాస్త్రిని అందరూ చిన్న చూపు చూడడం మొదలు పెడతారు. శాస్త్రీయ సంగితానికి ప్రాభవం తగ్గడం వలన నెమ్మదిగా దయనీయ పరిస్థితిలోకి జారుకుంటున్న శంకరశాస్త్రి, చివరకు తనలోని కళకు గుర్తింపుగా లభించిన గండ పెండేరాన్ని అమ్మే ప్రయత్నంలో వుండగా, శంకరశాస్త్రి నిస్సహాయ స్థితిని అర్థం చేసుకున్న తులసి, తన ఆస్థి అడ్డుపెట్టి, ఆయన గౌరవాన్ని నిలుపుతుంది. కానీ ఆయనముందు తన ఉనికిని ప్రకటించాలనుకోదు. శంకరశాస్త్రి తన సంగీత జ్ఞాపకాలను తర్వాత తరాలకు శాశ్వతంగా (శతమానం భవతి శతాయు పురుష శ్శతేంద్రియ ఆయుషేవేంద్రియే ప్రతి తిష్టతీ) వదిలి తను ఆరాధించిన సర్వేశ్వరుడిలో లీనమవడంతో శంకరాభరణం చిత్రం ముగుస్తుంది.

ఇలాంటి నాటకీయతే Malèna కథలోనూ వుంది. మరికొద్ది రోజులకే, అందరూ మరణించాడని భావిస్తున్నMalèna భర్త యుద్దము ముగియడంతో (అవిటిచేతితో) తిరిగొస్తాడు. ఊళ్ళో ఎవరూ అతనికి Malèna వివరాలు చెప్పడానికి ఇస్ఠపడరు. ఇదంతా గమనించిన Renato, Malèna గురించిన వివరాలతో ఒక అనామక లేఖను రాసి ఆమె భర్తకు అందించి పరిగెత్తిపోయాడు. అతను తన భార్యను వెదుక్కుంటూ వెళ్లి, కొన్నాళ్ళ తర్వాత ఆమెతో తిరిగి వస్తాడు. Malèna, ఇప్పుడు Mrs.Malèna అనే గౌరవప్రదమైన హోదాలో వుంది కనుక ఆ ఊరి ఆడవాళ్లు ఆమెను సాదరంగా ఆహ్వానిస్తారు. ఆమె సంచీలోంచి జారిపడిన పళ్ళు తిరిగి అందిస్తూ “Good Luck, Mrs.Malèna” అని Renato తొలిసారి (చివరిసారి) Malèna తో మాట్లాడుతుండగా, Malèna తన సౌందర్యం జ్ఞాపకాలను తర్వాతి తరానికి శాశ్వతంగా ( Renato voiceover లో “Time has passed and I have loved many women. And as they’ve held me close and asked if I will remember them, I believed in my heart that I would. But the only one I’ve never forgotten, is the one who never asked … Malèna” అంటుండగా) వదిలి తను ఆరాధించిన భర్తతో కలిసి భవిష్యత్తులోకి ఆడుగులు వేయడంతో Malèna చిత్రం ముగుస్తుంది.

ఇప్పుడు చెప్పండి. ఈ రెండు చిత్రాలూ ఒకే మూస అవునో కాదో? శంకరాభరణం వచ్చిన 20 ఏళ్ళ తర్వాత Malèna విడుదలయింది. Malèna చిత్రానికి మూల కథ 1926 లో జన్మించిన screenplay writer “Luciano Vincenzoni” అందించాడు. ఇద్దరు గొప్ప దర్శకులలో, కథకులలో ఎవరినీ తక్కువ చేయడం నా ఉద్దేశం కాదు. Great minds think alike అని చెప్పకుండా మాత్రం ఉండలేను.

మీరేమంటారు మరి ?